Ý kiến: Robot hình người – bạn hay kẻ thù của chúng ta? Tác động hiện tại, thách thức và phát triển

Khi còn là một cô gái nhỏ vào thập kỷ 90, tôi nhớ rằng đã xem The Jetsons trên TV và thấy rằng thế giới tương lai ấy giống như một kịch bản không thể. Tuy nhiên, theo thời gian, bộ phim hoạt hình cũ kỳ này được sản xuất bởi Hanna-Barbera vào năm 1962 trở nên thực tế và có giá trị hơn bất kỳ ai trong chúng ta có thể tưởng tượng.

The Jetsons đã dự đoán về cuộc gọi video từ lâu trước khi Zoom và Facetime xuất hiện, màn hình phẳng lớn khi các loại ti vi vẫn còn cồng kềnh và nặng nề, không lớn hơn 20 inch, và trợ lý gia đình, Rosie nổi tiếng, trở thành ước mơ xa vời của nhiều người cho đến tận bây giờ.

Chỉ vài ngày trước, Bắc Kinh đã tổ chức một trong những sự kiện quan trọng nhất trong lĩnh vực robot, Hội nghị Robot Thế giới 2024 nơi 27 robot hình người đã được trưng bày. Chúng ta sẽ sớm nhìn lại những chiếc robot hút bụi hình đĩa phổ biến giống như chúng ta nhìn lại đĩa LaserDisc chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn. Chỉ trong vài năm nữa, chúng ta có thể có một robot hình người để sử dụng máy hút bụi thông thường của mình.

Tesla đã trình diễn robot Optimus của mình, một cỗ máy hình người mạnh mẽ có thể xếp quần áo khá tốt. Các buổi trình diễn phổ biến khác trong sự kiện này giới thiệu những kỹ năng vận động tinh tế của những robot này thông qua việc nấu ăn hoặc phục vụ đồ uống, chẳng hạn. Đây không phải là những khả năng duy nhất, nhiều robot này đã bắt đầu hoạt động. BMW đang sử dụng mô hình Figure 02 của OpenAI để lắp ráp các bộ phận tại một trong các nhà máy của mình, và Tesla đã bắt đầu làm việc để sản xuất thêm các mô hình Optimus để làm việc tại các nhà máy của chính họ và của người khác.

Ấn tượng. Nhưng, nhiều câu hỏi bật lên trong đầu tôi khi xem xét những phát triển hiện tại và tương lai. Liệu những sản phẩm này có thể tiếp cận được với bất kì ai giống như gia đình Jetsons đã thuê một cô hầu robot giá rẻ? Liệu chúng sẽ chiếm lấy công việc của chúng ta? Liệu chúng sẽ vâng lời và tốt bụng như Rosie không? Những mối lo khác có thể không xuất hiện trong chương trình đó. Liệu mô hình mã nguồn mở có thể dân chủ hóa công nghệ này không? Xã hội đang điều hướng thế giới của robot học cách thức nhanh chóng như thế nào?

Robot Hình Người Đang Phát Triển Nhanh Hơn vào năm 2024

Chatbot được cung cấp bởi các mô hình ngôn ngữ lớn và trí tuệ nhân tạo đang thực hiện tác vụ và thay thế con người trong nhiều vai trò tại các công ty như Ikea hoặc Klarna đã công nhận việc sử dụng chatbot để thay thế nhân viên dịch vụ khách hàng.

Tuy nhiên, so với các chatbot trong phần mềm máy tính, việc thực sự nhìn thấy những cấu trúc giống con người này hoạt động trong không gian làm việc của chúng ta vẫn còn rất xa vời và khác biệt. Và, ở những nơi chúng xuất hiện, như chúng ta đã thấy trong các video, chúng không thể di chuyển nhanh bằng chúng ta, và chúng không trông thật sự hay đáng sợ – chưa thôi.

Mặc dù nhiều người đã chỉ trích cách những robot hình người này di chuyển có vẻ hài hước, nhưng chúng ta nên công nhận ít nhất hai điều ngay bây giờ: đầu tiên, thật ấn tượng khi chúng có thể đứng vững trên cả hai chân và di chuyển, và thứ hai, chúng đang trở nên thông minh hơn.

Nhờ những phát triển gần đây trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, các nhà nghiên cứu đã có thể chuyển giao các thuật toán tiên tiến hơn cho robot của mình, và chúng trở nên thông minh hơn bao giờ hết.

Năm nay, Google DeepMind đã mở ra một cấp độ mới trong lĩnh vực robot. Họ đã xây dựng một robot chơi bóng bàn—một mục tiêu mà các nhà nghiên cứu đã cố gắng đạt được từ năm 1980—có khả năng chơi với kỹ năng trung bình của người chơi nghiệp dư. Đột phá. Họ cũng đề cập rằng robot này có thể học hỏi từ những lỗi của mình và cải thiện hiệu suất của mình.

Tốc độ chậm chạp mà chúng ta vẫn thấy ở những chiếc máy giống người này đang nhanh chóng được cải thiện. Robot chơi bóng bàn và các công ty như Boston Dynamics đã chứng minh rằng những chiếc máy này bắt đầu di chuyển nhanh hơn. Atlas, robot hình người đầy hấp dẫn của Boston Dynamics có thể làm những cú lật ngược, và mô hình mới có thể làm động tác đẩy tạ tốt hơn tôi chắc chắn.

Có thể sau vài năm nữa, chúng ta sẽ thấy chúng trong văn phòng của chúng ta, viết những báo cáo và bài thuyết trình nhàm chán nhất, trên đường phố chăm sóc rác của chúng ta, hoặc ở nhà giữ gìn nơi ở sạch sẽ và chuẩn bị những bữa ăn yêu thích của chúng ta. Đương nhiên, đó là trong trường hợp tốt nhất.

Robot Hình Người Có Tốt Không?

Tất cả chúng ta, những người đã xem ít nhất một vài bộ phim khoa học viễn tưởng, đều sợ những điều giống nhau: cỗ máy giống con người này sẽ kiểm soát chúng ta hoặc được sử dụng như là vũ khí. Nếu chúng thay thế chúng ta trong nhiều hơn chỉ là một vị trí công việc thì sao? Loài người có đang gặp nguy hiểm không? Chúng ta có thể tạo ra các luật lệ để ngăn chặn điều này không? Có lẽ dự luật mới của California về an toàn AI đã tiến thêm một bước gần hơn với việc cung cấp một khuôn khổ quy định tốt. Có lẽ không.

“AI giống như một con dao nhà bếp, có thể được sử dụng cho những việc tốt, như cắt hành, và những việc xấu, như đâm một người,” nói nhà nghiên cứu AI Sebastian Thrun như một lập luận để giải thích tại sao dự luật mới không nên tập trung vào doanh nghiệp mà không phải là con người. “Chúng ta không nên cố gắng đặt một nút tắt cho con dao nhà bếp. Chúng ta nên cố gắng ngăn chặn mọi người khỏi việc lạm dụng nó.”

Việc thấy những robot này giặt đồ và chơi bóng bàn khiến chúng ta cảm thấy chúng hấp dẫn và thân thiện như Rosie. Nhưng chúng ta thực sự biết bao nhiêu về những gì đang diễn ra đằng sau hậu trường? Hãy xem xét điều này một chút: cùng một bộ phận đã xây dựng robot bóng bàn này có nhiều nhân viên lo lắng về các hợp đồng quân sự. Chỉ những người bên trong những công ty lớn bị hạn chế bởi các NDA mới có thể nói.

Robot Hình Người Chỉ Phục Vụ Cho Người Giàu?

Robot hình người rất đắt đỏ, và giá cao là những thách thức chính của công nghệ này. Theo công ty đầu tư và ngân hàng Goldman Sachs, chi phí sản xuất để tạo ra một robot hình người hiện nay dao động từ 30,000 đến 150,000 đô la, và đây là một sự cải thiện vì nó đã đắt hơn trong những năm trước đây.

Elon Musk đang làm việc trên một dự án “giá cả phải chăng” về Optimus có thể có giá dưới 20.000 đô la trong tương lai gần. Và các công ty khác như Wisson Technology đã tìm ra cách giảm chi phí của cánh tay linh hoạt cho robot hình người trong năm nay.

Sự khác biệt chính về khả năng tiếp cận công nghệ này hiện nay rất rõ ràng: không phải ai cũng có thể mua nó. Chỉ những công ty công nghệ lớn và các startup thành công mới dường như có những nhà đầu tư và nguồn lực để tạo ra hoặc mua công nghệ để xây dựng và sử dụng những robot này.

Vậy, liệu các công ty lớn có chỉ càng trở nên mạnh mẽ hơn không? Đó là lúc mà việc giải phóng mã nguồn để cho mọi người có thể sử dụng trở thành một chiến lược quan trọng nhưng dễ vỡ để tìm kiếm sự cân bằng đó.

Có một tia sáng mờ nhạt ở cuối đường hầm khi mà có các công ty đang nỗ lực làm cho công nghệ này trở nên dễ tiếp cận hơn. Dự án robot mã nguồn mở mới của Hugging Face, LeRobot, hướng đến việc làm cho lĩnh vực robot hóa trở nên dễ dàng tiếp cận với bất cứ ai: cho phép mọi người trên toàn thế giới có thể tự xây dựng robot hai tay do AI điều khiển ngay tại nhà với giá khoảng 300 đô la. Có thể nó không phải là một robot toàn diện, nhưng với những công cụ và phần phù hợp cùng với việc tuân theo các hướng dẫn của công ty trên YouTube, bất cứ ai cũng có thể tự xây dựng một robot – ít nhất là một phần của nó – ngay tại nhà.

Vậy chúng ta có thể tin tưởng họ không?

Các robot hình người đang trở nên nhanh hơn và thông minh hơn trong năm 2024, nhưng, ít nhất là hiện tại, chúng chưa thay thế con người, ít nhất không như những chatbot đã làm. Tuy nhiên, khó để dự đoán cách nó sẽ phát triển trong vài năm tới khi chúng ta không có quyền truy cập vào công nghệ.

Trong khi Boston Dynamics, Tesla, và các nhà sản xuất robot hình người khác đã hứa sẽ xây dựng những máy móc “có khả năng thực hiện các công việc nguy hiểm, lặp đi lặp lại hoặc nhàm chán”—mô tả về Optimus của Tesla trên X—và giảm rủi ro trong một số nhiệm vụ tại nhà và tại nơi làm việc, có thể cần thêm nhiều hành động hơn và dự luật an toàn AI mới có thể chưa đủ.

Nếu như Thrun đã nói, chúng ta cần thêm quy định đối với con người – và cả các công ty, bởi tôi không nghĩ rằng việc quy định cho những công ty lớn mạnh này nên bị lơ là – thì sao? Có thể câu hỏi đúng đắn không phải là liệu robot hình người có phải bạn hay kẻ thù, mà thay vào đó là liệu những người xây dựng robot hình người có phải là bạn hay kẻ thù.